Ngoài quả sầu riêng với múi vàng đầy ụ căng tròn thơm lừng thì những ngày gần đây, mọi người đang phát sốt với sầu riêng có múi đỏ tươi lạ lùng và mùi vị đặc biệt ai cũng mê.

Cấu tạo niêm mạc ruột là gì?

Niêm mạc ruột được xem như một hàng rào bảo vệ vật lý và miễn dịch, bao gồm một số yếu tố hỗ trợ chức năng:

Lớp chất nhầy là tuyến bảo vệ vật lý đầu tiên mà các phân tử bên ngoài gặp phải khi đến lòng ruột, giúp ngăn vi khuẩn tiếp xúc trực tiếp với tế bào biểu mô. Các khối cấu tạo chính của lớp chất nhầy có cấu trúc dạng lưới, giống như gel bên trên biểu mô ruột.

Ruột non chỉ có một lớp gel nhầy, trong khi đại tràng có hai lớp:

Các chất điều hòa miễn dịch (AMP và sIgA) được giải phóng trong gel nhầy, hỗ trợ quá trình phân tách vật lý của hệ vi sinh vật. Thành phần của lớp chất nhầy có thể ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật trong ruột, đồng thời hệ vi sinh vật cũng quyết định tính chất của gel nhầy.

Bên dưới lớp chất nhầy, các tế bào biểu mô được xem là yếu tố quyết định mạnh nhất của hàng rào vật lý đường ruột. Một nhóm các tế bào gốc đa năng tạo ra năm loại tế bào khác nhau, bao gồm:

Các tế bào này cùng nhau tạo thành một lớp đơn phân cực và liên tục ngăn cách lòng ruột với lớp đệm. Vì màng tế bào không thấm nước, nên các chất hòa tan ưa nước nếu không có chất vận chuyển cụ thể sẽ bị hạn chế rất nhiều. Niêm mạc ruột không được xem là một cấu trúc tĩnh, vì chúng có tính năng động cao và đáp ứng với các kích thích cả bên trong lẫn bên ngoài (ví dụ như cytokine, vi khuẩn, các yếu tố chế độ ăn uống).

Niêm mạc ruột không được xem là một cấu trúc tĩnh

Sầu riêng ruột đỏ có ngon không?

Không chỉ mang vẻ ngoài kỳ lạ, sầu riêng ruột đỏ còn có mùi vị khá đặc biệt. Nếu sầu riêng vàng có vị ngọt, ăn béo ngậy, thì mùi vị của sầu riêng ruột đỏ có phần “mạnh” hơn. Theo nhận xét của nhiều du khách đã được dịp nếm thử thì sầu riêng ruột đỏ có mùi vị giống như socola đen đậm đặc pha trộn thêm vị kem béo ngậy ngất ngây.

Tuy nhiên, cũng có người cảm nhận rằng, sầu riêng ruột đỏ có vị như rượu vang. Vì vậy, có không ít lời cảnh báo rằng, nếu ăn quá nhiều, bạn có thể bị say sầu riêng lúc nào không hay.

Sầu riêng ruột đỏ vừa có vị như socola đen vừa có vị như rượu vang

Điểm đặc trưng của sầu riêng ruột đỏ

Điểm đặc trưng của sầu riêng ruột đỏ

Tuy kích thước nhỏ nhưng số lượng múi không hề ít, sầu riêng ruột đỏ thường nứt vỏ sớm khi chín nên có thể dễ dàng chiêm ngưỡng những múi sầu riêng đỏ, căng mọng lấp ló đằng sau lớp vỏ gai xù xì.

Sầu riêng ruột đỏ có phần thịt dai và cứng hơn một chút, nên phần múi sẽ không bị mềm nhũn, chảy nước hay có mùi khó chịu dù để lâu.

Tác động của chế độ ăn uống và lối sống đến vai trò của niêm mạc ruột

Thực phẩm không chỉ là một nguồn chất dinh dưỡng quan trọng, mà còn đóng vai trò điều chỉnh các chức năng sinh lý khác nhau trong đường tiêu hóa, bao gồm chức năng niêm mạc đường ruột. Flavonoid là một ví dụ về các thành phần có nguồn gốc thực vật đã được chứng minh đem đến lợi ích cho hàng rào biểu mô. Flavonoid có nhiều trong hầu hết các loại rau, trái cây, trà xanh và đen, rượu vang đỏ, socola, cà phê. Theo nghiên cứu trên chuột, chiết xuất quả nam việt quất giàu flavonoid làm tăng đáng kể tỷ lệ Akkermansia, một vi khuẩn phân hủy mucin cư trú trong lớp chất nhầy của ruột.

Gần đây, các chất phụ gia thực phẩm công nghiệp được sử dụng rộng rãi để cải thiện chất lượng của thực phẩm, nhưng cũng có liên quan đến rối loạn chức năng niêm mạc ruột và làm tăng tỷ lệ mắc các bệnh suy giảm miễn dịch. Ví dụ carboxymethylcellulose và polysorbate-80 là hai chất phụ gia được ứng dụng phổ biến nhất trong ngành công nghiệp thực phẩm. Khi tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến hàng ngày, chúng làm giảm độ dày của chất nhầy, khiến vi khuẩn tiếp xúc nhiều hơn với biểu mô,...

Chế độ ăn nhiều chất béo và đường (chế độ ăn phương Tây) cũng làm thay đổi thành phần hệ vi sinh vật ở chuột, giảm độ dày lớp chất nhầy với ít tế bào hình đài hơn và tăng nồng độ dấu hiệu viêm.

Cùng với các hợp chất dinh dưỡng, vitamin, khoáng chất và các nguyên tố vi lượng từ thực phẩm cũng có liên quan đến thay đổi niêm mạc ruột. Cụ thể hơn, sự thiếu hụt vitamin D, A và kẽm đã được phát hiện là làm tổn thương hàng rào biểu mô, tăng nguy cơ nhiễm trùng, viêm.

Các nghiên cứu đã cho thấy tác động của việc uống ethanol đối với hàng rào biểu mô ruột. Cụ thể, ethanol và chất chuyển hóa acetaldehyde đã được phát hiện làm giảm chức năng niêm mạc ruột bằng cách gây tổn thương trực tiếp đến các tế bào biểu mô, phá vỡ tế bào xương và kích hoạt các phản ứng stress oxy hóa. Hệ vi sinh vật cũng là trung gian tác động của rượu vì có tham gia vào quá trình sản xuất acetaldehyde. Lạm dụng rượu mãn tính có thể làm trầm trọng thêm tình trạng rối loạn tiêu hóa.

Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) được biết là gây tổn hại đến đường tiêu hóa, do đó bác sĩ thường kê đơn cùng với thuốc ức chế bơm proton (PPI) để giảm tỷ lệ tổn thương dạ dày - tá tràng do NSAID gây ra. Tuy nhiên, sự kết hợp giữa NSAID và PPI không ngăn ngừa được các tổn thương ở ruột non và ruột già, thậm chí có thể làm trầm trọng thêm tác dụng của thuốc đối với hàng rào niêm mạc ruột.

Tác động của việc hút thuốc lá đối với sức khỏe đường ruột còn rất mâu thuẫn và có một số vấn đề không thể giải thích được, đặc biệt là trong bệnh viêm loét đại tràng. Nhìn chung, những rủi ro tiềm ẩn của việc hút thuốc lá đối với niêm mạc đường ruột chắc chắn có tồn tại. Khói thuốc thực sự có thể thắt chặt hàng rào ruột, nhưng tác động này sẽ bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm di truyền, các kích thích cụ thể của bệnh, vị trí đường ruột, kiểu tiếp xúc với khói, cũng như tương tác với các yếu tố miễn dịch và vi sinh vật.

Căng thẳng là một yếu tố lối sống có liên quan đến sự suy giảm niêm mạc đường ruột (thông qua các tương tác giữa ruột và não). Đây cũng là một yếu tố nguy cơ khởi phát và kích hoạt lại các rối loạn tiêu hóa mãn tính. Hầu hết các nghiên cứu về tác động của căng thẳng đối điều hòa niêm mạc ruột đều được thực hiện trên động vật, dữ liệu ở người còn hạn chế.

Các nghiên cứu gần đây cũng đã chú ý đến căng thẳng do tập thể dục (sự kết hợp giữa căng thẳng thể chất và tâm lý). Cụ thể, các vận động viên thường lên cơn đau bụng do giải phóng hormone căng thẳng trong quá trình hoạt động thể chất cường độ cao. Tuy nhiên mức độ của các phản ứng có thể phụ thuộc vào mức độ stress, di truyền và kinh nghiệm sống của cá nhân.

Tóm lại, lớp chất nhầy và các tế bào biểu mô ruột là yếu tố quyết định chính của niêm mạc ruột và có vai trò cơ bản đối với sức khỏe. Chế độ ăn phương Tây, uống nhiều rượu, căng thẳng và một số loại thuốc nhất định có tác động bất lợi đến vai trò của niêm mạc ruột. Rối loạn chức năng niêm mạc ruột có thể liên quan đến bệnh viêm ruột, bệnh celiac và bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Các vai trò của niêm mạc ruột trong nhiều bệnh rối loạn ngoài ruột khác cần được nghiên cứu thêm.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Nguồn tham khảo: Nature.com, Ncbi.nlm.nih.gov